Interes publiczny/społeczny (encyklopedyczny)

pojęcie interesu publicznego może być rozumiane dwojako. Po pierwsze, stanowi on kryterium i konsekwencję przyjęcia administracyjnoprawnej formy regulacji stosunków społecznych; dla części przedstawicieli doktryny interes publiczny jest celem działania administracji publicznej i kryterium wyodrębnienia prawa administracyjnego (część autorów jako cel działania administracji publicznej uznaje dobro wspólne). Po drugie, interes publiczny może być rozumiany jako przesłanka podejmowania rozstrzygnięć przez organy administracji publicznej na etapie stosowania prawa. Ustawodawca w pewnych przypadkach odwołuje się wprost do pojęcia interesu publicznego w przepisach prawa.

Pojęcie interesu społecznego pojawiło się w prawie i nauce państw socjalistycznych. Zastąpiło ono pojęcie interesu publicznego. Po 1989 r. przez znaczną część przedstawicieli doktryny pojęcia interesu publicznego i interesu społecznego są traktowane jako tożsame. Ich zdaniem, w demokratycznych systemach politycznych rozbieżność interesu publicznego i społecznego byłaby trudna do uzasadnienia.  Są jednak poglądy odmienne. Wiążą one interes społeczny z interesem grupowym, organizacji społecznych reprezentujących interesy ponadjednostkowe np. lokatorów, „frankowiczów”. Ponadto pojęcie interesu społecznego występuje w przepisach prawa niezależnie od pojęcia interesu publicznego. 

Ustawodawca w przepisach prawa odwołuje się wprost do pojęcia interesu publicznego/ interesu społecznego jako zwrotu niedookreślonego. Jest to najczęściej związane z koniecznością w procesie stosowania prawa uwzględnienia różnych interesów lub zapewnienia pierwszeństwa jednego interesu kosztem innych interesów. Wprost do pojęcia interesu publicznego odwołuje się ustawodawca np. w art. 3 pkt 1 ustawa z 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U z 2018 r. Nr 1330), czy w art. 3 ust. 2 ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U z 2018 r. Nr 1945 ze zm.). W ostatni z wskazanych aktów zawiera definicję legalną interesu publicznego. Zgodnie z tą definicją przez interes publiczny należy rozumieć uogólniony cel dążeń i działań, uwzględniających zobiektywizowane potrzeby ogółu społeczeństwa lub lokalnych społeczności, związanych z zagospodarowaniem przestrzennym (art. 2 pkt 4). Zgodnie z art. 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej prawo do informacji publicznej obejmuje m.in. uprawnienia do uzyskania informacji publicznej, w tym uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie, w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego. Odwołanie do interesu społecznego zawiera np. art. 7 ustawy z 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U z 2018 r. Nr 2098 ze zm.).

Close Menu