Informacja niejawna (encyklopedyczny)

Ustawa o ochronie informacji niejawnych definiuje ją jako informację wymagającą ochrony przed nieuprawnionym ujawnieniem, które spowodowałoby lub mogłoby spowodować szkody dla Rzeczpospolitej Polskiej, niezależnie od formy i sposobu jej wyrażania, także w trakcie jej opracowania. Wskazana ustawa jest jednocześnie podstawowym aktem prawnym regulującym ochronę i wyłączenie jawności informacji publicznych obejmowanych tzw. „tajemnicą państwową”. Ustawa nie posługuje się już podziałem na tajemnicę państwową i służbową, lecz nadal w całości jako jedyna reguluje ochronę wyłączonych z jawności informacji publicznych, które zostają objęte tajemnicą zwaną teraz informacją niejawną, co jest normatywnym odpowiednikiem stosowanego powszechnie pojęcia tajemnicy państwowej. Informacjom niejawnym nadaje się klauzulę tajności adekwatną do szkody jaką może przynieść ich nieuprawnione ujawnienie. Wyróżnia się 4 klauzule:

  • ściśle tajne, jeśli ich nieuprawnione ujawnienie spowoduje wyjątkowo poważną szkodę dla Rzeczypospolitej Polskiej przez to, że m.in.: zagrozi niepodległości, suwerenności lub integralności terytorialnej, bezpieczeństwu wewnętrznemu, porządkowi konstytucyjnemu czy też sojuszom lub pozycji międzynarodowej Rzeczypospolitej Polskiej;
  • tajne, jeśli ich nieuprawnione ujawnienie spowoduje poważną szkodę dla Rzeczypospolitej Polskiej przez to, że m.in.: uniemożliwi realizację zadań związanych z ochroną suwerenności, porządku konstytucyjnego, pogorszy stosunki Rzeczypospolitej Polskiej z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi, czy też przyniesie stratę znacznych rozmiarów w interesach ekonomicznych;
  • poufne, jeśli ich nieuprawnione ujawnienie spowoduje szkodę dla Rzeczypospolitej Polskiej przez to, że m.in.: utrudni prowadzenie bieżącej polityki zagranicznej, zagrozi stabilności systemu finansowego, czy też wpłynie  niekorzystnie na funkcjonowanie gospodarki narodowej Rzeczypospolitej Polskiej;
  • zastrzeżone, jeśli nie nadano im wyższej klauzuli tajności, a ich nieuprawnione ujawnienie może mieć szkodliwy wpływ na wykonywanie przez organy władzy publicznej lub inne jednostki organizacyjne zadań dotyczących polityki zagranicznej, bezpieczeństwa publicznego, przestrzegania praw i wolności obywateli, czy też obrony narodowej Rzeczypospolitej Polskiej.

Klauzulę tajności nadaje osoba, która jest uprawniona do podpisania dokumentu, a w przypadku, gdy informacja niejawna ma inną postać – osoba, która jest uprawniona do oznaczenia danego materiału, przy czym niedopuszczalne jest zawyżenie lub zaniżenie klauzuli tajności informacji niejawnych.

Zasadą nadrzędną jest wymóg zapewnienia ochrony informacji niejawnych. W ramach tej ochrony określone informacje, którym została nadana klauzula tajności muszą być przetwarzane w warunkach uniemożliwiających ich nieuprawnione ujawnienie, jak również mogą być udostępniane wyłącznie osobom dającym rękojmię zachowania tajemnicy na określonym poziomie (zgodnie z klauzulą ich tajności), przy zachowaniu zasad wiedzy niezbędnej.

Nadzór nad funkcjonowaniem systemu ochrony informacji niejawnych oraz realizacją zadań prowadzą Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Służba Kontrwywiadu Wojskowego. Przepisy ww. ustawy mają zastosowanie m.in. do informacji pozostających i wytwarzanych w zasobie organów władzy publicznej, jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych, NBP, czy też przedsiębiorców zamierzających ubiegać się albo ubiegających się o zawarcie umów związanych z dostępem do informacji niejawnych, wykonujących takie umowy albo wykonujących na podstawie przepisów prawa zadania związane z dostępem do informacji niejawnych.

Informacje niejawne, czyli informacje objęte tajemnicą państwową i w niewielkiej części służbową, zastrzegane klauzulami w trybie ustawy o informacjach niejawnych to tylko te, które są wymienione w ustawie jako podlegające klauzulom tajne i ściśle tajne oraz tylko te poufne i zastrzeżone, które w danej jednostce, urzędzie, państwowej osobie prawnej, samorządzie terytorialnym lub przedsiębiorstwie opatrzono klauzulą poufne lub zastrzeżone.

Ochrona jest adresowana nie tylko do funkcjonariuszy publicznych, pracowników instytucji publicznych czy państwowych osób prawnych lub samorządów, ale powszechnie do wszystkich, którzy uzyskują dostęp do informacji niejawnych lub choćby przypadkowo mają dostęp do tzw. dokumentów klauzulowanych.

Przepisy art. 265-267 KK przewidują karalność zarówno osób upoważnionych do dostępu do informacji niejawnych, jak i tego, kto bez uprawnienia uzyskuje dostęp. Za ujawnienie informacji o klauzuli ściśle tajne albo tajne polski kodeks karny przewiduje karę pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Za ujawnienie informacji o klauzuli poufne lub zastrzeżone przez funkcjonariusza publicznego grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat.

Close Menu