Informacja niejawna (źródłowy)

Informacja niejawna (źródłowy)

  1. Bibliografia
  • Hoc S., Szewc T., Ochrona danych osobowych i informacji niejawnych, Warszawa 2014
  • Jabłoński M., Radziszewski T., Bezpieczeństwo fizyczne i teleinformatyczne informacji niejawnych, Wrocław 2012
  • Jęda D., Ochrona informacji niejawnych – nowe rozwiązania. Wydawnictwo Ubezpieczeń, 2005
  • Polok M., Ochrona tajemnicy państwowej i tajemnicy służbowej w polskim systemie prawnym. LexisNexis 2006
  • Stankowska I., Ustawa o ochronie informacji niejawnych. Komentarz, Warszawa 2014
  • Szałowski R., Informacje niejawne, Zagadnienia administracyjnoprawne., Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, 2015
  • Szewc T., Ochrona informacji niejawnych. Komentarz, Wydawnictwo Beck 2007
  • Thiem P., Bezpieczeństwo osobowe w ochronie informacji niejawnych, Wrocław 2011

2. Akty prawne

  • Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483 z późn.zm.)
  • Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz.U.2018.412 t.j.)
  • Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. kodeks karny (Dz.U.2018.1600 t.j.)

3. Publicystyka, serwisy internetowe

4. Doktryna: wypisy (przekłady)

  • Fleszer D. Informacja niejawna i jej klasyfikacja, PPH 2014/8/21-28
  1. „Ujawnienie” [o którym mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z 2010 r. o ochronie informacji niejawnych] jest pojęciem szerokim. Obejmuje to, co nazywamy wyjawieniem tajemnicy, udzieleniem komuś wiadomości stanowiącej tajemnicę, zakomunikowaniem takiej wiadomości, rozpowszechnieniem, opublikowaniem. Ujawnienie to uczynienie jawnym tego, co dotychczas jawne nie było. Działanie takie ma charakter jednorazowy – osoba ujawniająca informację niejawną czyni ją jawną dla kolejnych odbiorców. Forma czy sposób ujawnienia mogą być różne – wypowiedź ustna, udostępnienie pisma zawierającego informacje niejawne, okazanie dokumentu lub przedmiotu, opublikowanie w masowych środkach przekazu, przekazanie informacji klasyfikowanych za pośrednictwem technicznych środków przekazu, np. telefonu, faksu.
  2. Przez osobę uprawnioną [w rozumieniu art. 6 ust. 1 ustawy z 2010 r. o ochronie informacji niejawnych] należy rozumieć, po pierwsze, osobę, która w zakresie realizowanych obowiązków i posiadanych upoważnień jest kompetentna do podpisania dokumentu. Jednocześnie dyspozycję zawartą w analizowanym przepisie należy rozumieć jako nałożenie dodatkowo na osobę podpisującą dokument (materiał) obowiązku identyfikacji jego informacyjnej zawartości pod kątem skutków jej nieuprawnionego ujawnienia i wskazania poprzez opatrzenie klauzulą sposobu ochrony.
  3. Brak jednoznacznego stanowiska ustawodawcy co do formy zgody [o której mowa w art. 6 ust. 3 ustawy z 2010 r. o ochronie informacji niejawnych] nie powinien sprzyjać powstawaniu jakichkolwiek obostrzeń w tej materii. Wydaje się, że istotne jest tu jedynie, aby intencja przełożonego co do utrzymania lub zmiany klauzuli tajności była wyraźna i utrwalona na określonym nośniku. Tym nośnikiem może być oczywiście papier, lecz dopuszczalne wydaje się też jej wyrażenie w formie elektronicznej z zachowaniem przepisów o bezpieczeństwie teleinformatycznym.
  4. Dokonanie klasyfikacji informacji i oznaczenie jej określoną klauzulą nie jest prawnie obojętne. Konsekwencją tej czynności jest powstanie obowiązku właściwej ochrony tych informacji i postępowania z nimi w sposób zgodny z obowiązującymi w tym zakresie nie tylko przepisami ustawy [z 2010 r. o ochronie informacji niejawnych], lecz także regulacjami wewnętrznymi, do wprowadzenia których zobowiązany jest kierownik jednostki organizacyjnej, w której informacje niejawne są przetwarzane.
  5. Czarny-Drożdżejko E., Odpowiedzialność karna za ujawnienie i wykorzystanie informacji niejawnych. PiP 2013/1/65-77
  6. Klasyfikacja ta [wynikająca z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z 2010 r. o ochronie informacji niejawnych] nie jest zgodna z art. 61 ust. 3 Konstytucji, który stanowi, że ograniczenie prawa do informacji publicznej może nastąpić ze względu na określone w ustawach wartości: ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa. W Konstytucji nie przewidziano ograniczenia w dostępie do informacji publicznej ze względu na potrzebę ochrony sojuszy lub międzynarodowej pozycji Polski, a także z uwagi na możliwość pogorszenia jej stosunków z innymi państwami lub organizacjami międzynarodowymi.
  7. Z brzmienia art. 265 § 1 k.k. wynika […], że ustawodawca stypizował tam dwa czyny zabronione. Jeden polega na ujawnianiu i do niego odnosi się zaimek „kto”, a drugi – na wykorzystywaniu, do którego odnosi się określenie „wbrew przepisom ustawy” (przyjmuje się, że chodzi tu m.in. o ustawę o ochronie informacji niejawnych). O ile to pierwsze przestępstwo miałoby charakter powszechny z uwagi na zastosowany zaimek, o tyle drugie – indywidualny, ze względu na odwołanie się do ustawy, która dotyczy ściśle określonego kręgu podmiotów.
  8. Przestępstwo ujawnienia informacji opatrzonej stosowną klauzulą jest przestępstwem skutkowym, gdyż jego znamiona zostają zrealizowane w momencie, gdy dana wiadomość dojdzie do osoby nieuprawnionej.
  9. W razie przedruku materiału prasowego, ewentualnie powtórzenia informacji w innym dzienniku lub czasopiśmie, nie będziemy już mieć do czynienia z jej ujawnieniem. Wówczas zachowanie należy określić jako rozpowszechnienie takiej informacji. Natomiast nie można w takiej sytuacji przyjąć karalnego wykorzystania informacji niejawnej z uwagi na dekompilację znamion czynu zabronionego. Informacja traci bowiem przymiot „niejawnej”. […] Ogólnie rzecz biorąc, brakuje w polskim ustawodawstwie karalności rozpowszechnienia.
  10. Na podstawie art. 266 § 1 [k.k.] chronione są różne tajemnice zawodowe, np. adwokacka, sędziowska czy prokuratorska; ich ochrona wynika z konkretnych aktów normatywnych (w tym przypadku musi to być akt o randze ustawy, a nie inny, np. rozporządzenie). Jednak obok tego wchodzą w grę indywidualne zobowiązania do poufności, np. wynikające z umowy cywilnoprawnej. Jeżeli natomiast przepis szczególny będzie przewidywał odpowiedzialność karną za ujawnienie lub wykorzystanie tajemnicy zawodowej, to sprawca poniesie odpowiedzialność na jego podstawie, a nie z art. 266 § 1 k.k., z uwagi na zasadę lex specialis derogat legi generali. Z taką sytuacją będziemy mieć do czynienia w odniesieniu do tajemnicy dziennikarskiej.
  11. Na podstawie art. 49 [ustawy z 1984 r. – Prawo prasowe] karalne jest tylko ujawnienie tajemnicy dziennikarskiej. Jeżeli natomiast dziennikarz przyjął na siebie indywidualne zobowiązanie co do niewykorzystywania informacji określonych w art. 15 ust. 2 pkt 2 [ustawy z 1984 r. – Prawo prasowe], to – w sytuacji, gdy to indywidualne zobowiązanie naruszy – poniesie odpowiedzialność karną z art. 266 § 1 k.k.
  12. Na gruncie art. 266 § 1 k.k. ujawnienie lub wykorzystanie informacji jest zakazane jedynie wtedy, gdy dane zachowanie następuje wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu zobowiązaniu. […] Jest to wyraźna podstawa dla sądu do badania, czy dana informacja spełnia warunki do jej utajnienia.
  • Piskorz-Ryń A., Wyporska-Frankiewicz J., Dostęp do informacji publicznej a ochrona informacji niejawnych. Zagadnienia wybrane. ZNSA 2016/4/35-59
  1. Wykładnia językowa, funkcjonalna i systemowa art. 1 ust. 2 u.d.i.p. prowadzi do wniosku, że jeżeli obowiązują odmienne regulacje udostępniania informacji publicznej, to będą one miały pierwszeństwo przed ustawą o dostępie do informacji publicznej. Należy więc przyjąć, że regulacja prawna zawarta w przepisach odsyłających, tj. w tym przypadku w treści art. 1 ust. 2 u.d.i.p., obowiązuje, pod warunkiem że przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
  2. U.o.i.n. jest wobec u.d.i.p. ustawą szczególną w tym zakresie, w jakim określa krąg podmiotów uprawnionych do dostępu do tej informacji, jak również warunki i zasady, jakie muszą być spełnione dla jego realizacji. Wyłączenie stosowania u.d.i.p. odnosi się do udostępniania informacji osobom uprawnionym, które otrzymały poświadczenie bezpieczeństwa lub wobec których nie przeprowadza się postępowań sprawdzających w zakresie niezbędnym do wykonywania przez nie pracy lub pełnienia służby na zajmowanym stanowisku albo wykonywania czynności zleconych.
  3. Ze względu na treść art. 4 i art. 8 u.o.i.n., podmiot odmawiający udostępnienia informacji publicznej ponieważ zawiera ona informacje niejawne, będzie w istocie zmuszony do sporządzenia uzasadnienia decyzji odmownej z uwzględnieniem ochrony, jaką przypisał ustawodawca informacjom niejawnym, ograniczając je jedynie do uzasadnienia prawnego.

5. Orzeczenia sądowe: tezy

  • Wyrok WSA z dnia 26 października 2015 r. II SA/Wa 1135/15
  1. Informacja niejawna, o której mowa w art. 5 ustawy o ochronie informacji niejawnych, chroniona jest bez względu na to, czy osoba uprawniona uznała za stosowne oznaczyć ją odpowiednią klauzulą „zastrzeżone”. Informacja jest bowiem niejawna z uwagi na zagrożenia wynikające z jej treści, a nie w wyniku klasyfikacji.
  • Wyrok NSA z dnia 8 marca 2017 r. I OSK 1777/15
  1. Dla zakwalifikowania danej informacji do informacji niejawnej, wystarczy element materialny, tzn. istnienie takiej jej cechy, przez którą stanowi ona informację, której nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby lub mogłoby spowodować szkody dla Rzeczpospolitej Polskiej albo byłoby z punktu widzenia jej interesów niekorzystne, także w trakcie jej opracowywania oraz niezależnie od formy i sposobu jej wyrażania (art. 1 ust. 1 ustawy z 2010 r. o ochronie informacji niejawnych).
  2. Informacja niejawna chroniona jest bez względu na to, czy osoba uprawniona uznała za stosowne oznaczyć ją odpowiednia klauzulą.
  3. Istnienie elementu materialnego informacji niejawnych można ustalić na podstawie art. 1 ust. 1 powołanej ustawy, bez potrzeby odnoszenia się do art. 5 tej ustawy, bowiem poszczególne przepisy tego artykułu nie tworzą dodatkowej definicji pojęcia informacji niejawnych, lecz stanowią szczegółowe rozwinięcie zdefiniowanego w art. 1 ust. 1 ustawy tego pojęcia, służące celom odpowiedniego zakwalifikowania w zakresie stopnia ochrony tych informacji, a nie samej potrzeby ich ochrony.
  • Wyrok WSA w Warszawie z dnia 12 lutego 2015 r. II SA/Wa 1749/14
  1. Zasada wiedzy niezbędnej, warunkująca zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z 2010 r. o ochronie informacji niejawnych, udostępnienie informacji niejawnych oznacza, że zapoznanie się przez daną osobę z informacjami niejawnymi, służyć ma wykonywaniu przez tę osobę pracy lub pełnieniu służby na zajmowanym stanowisku albo wykonywaniu prac zleconych (umów) związanych z dostępem do informacji niejawnych. Nikt zatem nie może domagać się udostępnienia informacji niejawnych, nawet jeżeli posiada poświadczenie bezpieczeństwa do odpowiedniej klauzuli, jeżeli informacja taka nie jest niezbędna do wykonywania pracy lub pełnienia służby na zajmowanym stanowisku albo wykonywania czynności zleconych.
  • Wyrok WSA w Gdańsku z dnia 5 grudnia 2012 r. II SAB/Gd 79/12
  1. Definicja prasy obejmuje poszczególne osoby zajmujące się działalnością dziennikarską, jak i zespoły ludzi, które nie posiadają osobowości prawnej. Tak rozumianej prasie ustawodawca nadał istotne uprawnienia, stwierdzając w art. 1 ust. 1 ustawy z 1984 r. – Prawo prasowe, że prasa korzysta z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej, odsyłając w art. 3a tej ustawy do u.d.i.p. w zakresie prawa do informacji publicznej. Prasa ma zdolność sądową przed sądem administracyjnym nawet wtedy, gdy w konkretnej sprawie jest to jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej.
  2. Podmiot zobowiązany do udostępnienia informacji publicznej może odmówić udzielenia tej informacji z uwagi na ochronę informacji niejawnych lub innych tajemnic ustawowo chronionych. Jednakże, jeśli odmawia, to ma tego dokonać w procesowej formie decyzji administracyjnej.

 

Close Menu